Trong độ tuổi từ 4 đến 14, não bộ của trẻ phát triển khoảng 75%, trong khoảng thời gian này trẻ có thể rèn luyện tư duy trừu tượng một cách hiệu quả. Bởi vì tư duy trừu tượng rất quan trọng trong hầu hết các hoạt động nhận thức của trẻ em và người lớn. Vậy, chính xác tư duy trừu tượng là gì? Các loại tư duy trừu tượng phổ biến nhất hiện nay là gì? Vui lòng đọc bài viết dưới đây.
- Tư Duy Logic Là Gì? Cẩm Nang Rèn Luyện Tư Duy Logic Trong Công Việc & Học Tập
- 3 Phương Pháp Tư Duy Sáng Tạo Phổ Biến Nhất Hiện Nay
- Phương Pháp Đột Phá Tư Duy Bằng Cách Cân Bằng 2 Bán Cầu Não
Tư duy trừu tượng là gì?
Tư duy trừu tượng (hay nhận thức lý tính) được định nghĩa là quá trình não hoạt động, ghi nhớ và nhận ra những điểm tương đồng và mối quan hệ giữa các đối tượng và hiện tượng.
Ví dụ: Hôm trước, bố mẹ muốn lấy một vật từ trên cao lên và dùng que khều xuống. Nếu hôm nay trẻ đang chơi và cũng muốn lấy món đồ chơi treo ở vị trí trên cao mà không với tới được, trẻ sẽ thực hiện hành động tương tự vì trẻ có khả năng trừu tượng. Để tìm ra giải pháp nhanh chóng và hiệu quả, điều này dựa vào việc quan sát những điểm tương đồng giữa hai trường hợp.
Quan niệm về tư duy trừu tượng là gì?
Các hình thức tư duy trừu tượng phổ biến hiện nay
Phán đoán
Đây là kiểu tư duy trừu tượng trong đó các khái niệm được liên kết với nhau nhằm khẳng định hoặc phủ nhận một đặc điểm, thuộc tính của đối tượng. Ví dụ: “Dân tộc Việt Nam là một dân tộc anh hùng” là một phán đoán vì nó kết nối các khái niệm “dân tộc Việt Nam” và “anh hùng”.
Căn cứ vào trình độ phát triển nhận thức của chúng, các phán đoán được phân thành ba loại: phán đoán duy nhất, phán đoán cụ thể và phán đoán phổ biến.
Ví dụ: Đồng là chất dẫn điện => Mọi kim loại đều dẫn điện, kể cả đồng.
Tuy nhiên, dựa trên những nhận định trên, không thể biết liệu ngoài tính dẫn điện tương tự, giữa đồng và các kim loại khác còn có những tính chất tương tự nào khác hay không. Để khắc phục hạn chế này, nhận thức duy lý phải phát triển thành nhận thức suy diễn.
Suy luận
Suy luận là một kiểu tư duy trừu tượng trong đó các phán đoán được liên kết với nhau để tạo thành một phán đoán có tính chất kết luận nhằm khám phá tri thức mới. Ví dụ: nếu chúng ta liên kết câu lệnh “đồng dẫn điện” với câu lệnh “đồng là kim loại”, chúng ta sẽ nhận được kiến thức mới “mọi kim loại đều dẫn điện”. Hình thức suy luận quy nạp hoặc suy diễn được xác định bởi thứ tự kết hợp các phán đoán duy nhất, cá biệt và phổ biến.
Ngoài khả năng suy luận, trực giác duy lý còn có chức năng khám phá tri thức mới một cách nhanh chóng và chính xác.
Tầm quan trọng của tư duy trừu tượng
Trong cuộc sống hàng ngày, tư duy trừu tượng rất quan trọng.
Tư duy trừu tượng cho phép bạn trừu tượng hóa những chi tiết nhỏ nhất, khái quát hóa một tình huống phát sinh trong cuộc sống hàng ngày. Nhờ đó, bạn sẽ có thể mở rộng tầm nhìn, vượt qua những hạn chế và phát triển những cách suy nghĩ mới.
TẶNG MÃ GIẢM GIÁ 40% TẤT CẢ CÁC KHÓA HỌC TRÊN UNICA
|
Đặc biệt, tư duy trừu tượng nên được rèn luyện ngay từ khi còn nhỏ, cùng với sự trưởng thành của mỗi cá nhân. Vì nó giúp con người hiểu rõ bản chất của sự vật và quy luật phát triển của các sự vật – hiện tượng xung quanh. Mọi người sau đó có thể giải quyết các vấn đề và câu hỏi của chính họ trong cuộc sống.
Ảnh hưởng đến sự phát triển trí não
Tư duy trừu tượng cải thiện tư duy logic, định hướng trí tuệ và khái quát hóa các vấn đề trong thế giới thực. Do đó, nó sẽ tác động đến sự phát triển não bộ và hình thành hệ thống ngôn ngữ để giao tiếp.
Trên thực tế, mỗi người là một cá thể độc nhất và bộ não phát triển với tốc độ khác nhau. Trẻ nhỏ cũng sẽ có những sở thích đặc biệt với nhiều thứ khác nhau và cha mẹ không nên áp đặt niềm tin của mình lên trẻ. Nhận ra sự khác biệt và cho phép đứa trẻ phát triển theo cách tự nhiên nhất có thể.
Sau khi phát triển tư duy trừu tượng, bé sẽ có thể kết hợp các cảm giác và hình ảnh trong đầu để hiểu thế giới vận hành như thế nào. Nhờ đó, não bộ của bé dần được hoàn thiện và phát triển toàn diện hơn.
Phân biệt tư duy trừu tượng và tư duy cụ thể
Giống nhau: Cả hai phương thức tư tưởng đều phản ánh bản chất của các sự vật và hiện tượng.
Khác nhau:
Tư duy trừu tượng | Tư duy cụ thể |
Sự việc được hiểu biết và nhấn mạnh vào ý nghĩa tiềm ẩn hoặc dự định | Luôn hiểu sự việc theo nghĩa đen, trọng tâm và trực tiếp nhất. |
Đòi hỏi trẻ phải phân tích và đi sâu vấn đề hơn | Trẻ chỉ cần nắm vấn đề trên bề mặt và không phân tích sâu |
Là hình thái tồn tại trái ngược với tư duy cụ thể | Hình thành, tồn tại phong phú và phức tạp hơn tư duy trừu tượng |